Depressie

We kennen het eigenlijk allemaal wel, somber, teleurstelling of een verlies. Maar onder normale omstandigheden gaat dit ook vanzelf weer over. Maar houd het zeker 2 weken aan dat sombere gevoel, dan spreken we over een depressie. Je hebt nergens meer zin in, de dagelijkse bezigheden lijken heel zwaar te worden. Depressie is een veel voorkomende klacht en de huisartsen / psychologen schrijven dan ook veelvuldig antidepressiva voor.

 

Je kan depressies onderscheiden in:

·       Na een verlies (overlijden van een dierbare ea)

·       Winter depressie

·       Postnatale depressie

Hoe kom je aan een depressie, verschillende factoren spelen hierbij een rol. De precieze oorzaak of aanleiding blijft vaak onduidelijk. Je ziet ook wel vaker voorkomen binnen een familie, dan speelt erfelijkheid een rol. Het kan na een heftige ervaring voorkomen, bv het overlijden van een dierbaar persoon, een aanranding of het beleven van een angstig moment. Maar ook bepaalde stoffen (neurotransmitters) kunnen invloed hebben op het ontstaan van een depressie.  Maar ook mensen die chronisch ziek zijn hebben vaker kans op het krijgen van een depressie. Zo zie je dat mensen met kanker, hart- en vaatziekten, diabetes, COPD of reuma vaker depressies voorkomen.

Elke depressie komt op verschillende manieren naar buiten, de één heeft last van somberheid en is lusteloos. De ander heeft minder belangstelling in de dingen en mensen om zich heen.

De meest voorkomende klachten bij een depressie zijn:

  • Paniek- en/of angstgevoelens.
  • Pikkelbaarheid of snel geïrriteerd zijn.
  • Verminderde concentratie en vergeetachtigheid.
  • Verminderde seksuele gevoelens en/of impotentie
  • Veel of juist niet kunnen huilen.
  • Gevoelens van hopeloos- en hulpeloosheid.
  • Lichamelijke klachten waarvoor geen oorzaak gevonden wordt.
  • Het leven zonder zin of doel vinden.
  • Verwaarlozing van jezelf, het huishouden of sociale contacten.
  • Het vermijden van andere mensen, soms zelfs je beste vrienden.
  • Weinig energie, vermoeidheid. Geen plezier in dingen waar je normaal wel plezier in hebt.
  • Minder of juist meer eetlust, met bijkomende gewichtsverandering.
  • Slaapstoornissen. Moeilijk inslapen of veel eerder wakker dan normaal.
  • Afvlakking van emoties.
  • Schuldgevoelens.
  • Besluiteloosheid of juist lichamelijke onrust.
  • Gedachten over de dood of zelfdoding.
  • Gevoel van leegheid.
  • Gevoel van waardeloosheid.
  • Steeds minder goed functioneren op je werk, school, je bezigheden.

Als deze symptomen herkenbaar zijn en als de klachten minimaal 2 weken aanhouden dan wijst het op een depressie.

Depressie en voeding

Wat moeten we doen als er sprake is van een depressie. Er zijn verschillende theorieën die worden gesteld zo stellen zij van Food Matters dat de symptomen herleid kunnen worden naar een vitamine tekort. En verder is bewezen dat bepaalde voeding neerslachtigheid kan veroorzaken.  Zo is suiker één van de boosdoeners, maar ook voeding wat in harde boter wordt gebakken of gemaakt (transvetten). Bij het consumeren van te veel bewerkt voedsel (vette worst, croissants, friet) heb je 41% meer kans op het krijgen van een depressie.

Goede voedingsmiddelen bij depressie zijn:

  • visolie: de omega 3 vetten! Je vindt ze in vette vis, walnoten en lijnzaad. Volgens het artikel is er bij 1 gram visolie per dag al een 50% verbetering op het gebied van angsten, slapeloosheid, onverklaarbare bedroefdheid, zelfmoordgedachten en een verbeterde sex drive.
  • bruine rijst: heeft een lage glycemische index en zit vol met vitamine B1, B3 en aminozuren. Het zorgt voor een goede darmwerking vanwege al die vezels en verlaagd je cholesterol.
  • haver: vol vitamine B1 en B6. Helpt de spijsvertering en heeft een lage glycemische index, waardoor je geen schommelende bloedsuikerspiegel krijgt. Dit voorkomt mood swings!
  • kool: vol vitamine C en foliumzuur. Kool beschermt je tegen stress, infecties en hartaandoeningen. En niet te vergeten: vele vormen van kanker.
  • overig: rauwe cacao, donkere melasse en paranoten werken goed tegen depressie en zorgen voor een goede werking van je hersenen.

Ook zijn er een paar specifieke voedingsstoffen aan te wijzen die een belangrijke rol spelen in de geestesgesteldheid van mensen. Zo is uit meerdere onderzoeken gebleken dat foliumzuur de kans op een depressie verkleint. Dit is een vitamine die gevormd wordt na het eten van bijvoorbeeld groene groenten, volkorenproducten, vlees en zuivel.

Zo zijn Foliumzuur en vitamine B12 betrokken bij de aanmaak van serotonine, noradrenaline en dopamine in het centrale zenuwstelsel.’ Serotonine beïnvloedt onder andere stemming en zelfvertrouwen, een tekort aan noradrenaline kan leiden tot depressie en dopamine speelt een grote rol bij het ervaren van genot en blijdschap.

Goed bij een depressie zijn:

  • veel fruit, vis, noten, zaden, rundvlees, zuurkool, zuivel en granen (tyrosine)
  • eet ’s avonds en bij spanning kwark, eieren, granen, zilvervliesrijst, linzen, bananen, dadels, cottage chees, biogarde yoghurt, zonnebloempitten, noten, sesamzaad, schelpdieren, inktvis, pruimen, tropisch fruit, eiwit, honing (tryptofaan (voorloper van serotonine))
  • omega 3 vetzuren, zoals visolie, lijnzaadolie
  • koolhydraat rijke en eiwitarm dieet zorgt voor een stijging van de serotonine
  • multi vitaminen en vitamine B
  • selenium, magnesium, omega 3, sint Janskruid, hop, haver en citroenmelisse

Slecht bij depressie:

  • roken, dit verhoogt cortisol en vermindert het tryptofaan in het lichaam
  • suiker, dit verstoort het evenwicht in het lichaam en maakt suf en moe
  • veel cafeïne, dit zorgt voor een verhoging van de adrenaline en daardoor stress
  • alcohol, kan in het begin verdovend werken maar daarna wordt de depressie versterkt.
  • Slaapmiddelen, codeïne, cannabis doen de werking van de antidepressiva teniet.
  • Te kort aan daglicht
  • Gebrek aan vitamines waaronder B1, B3, B5, B6 en B12, foliumzuur en vitamine C
  • Gebrek aan de mineralen, magnesium, calcium, zink, ijzer, mangaan en kalium
  • Chemische zoetstoffen zoals aspartaam kan de productie van serotonine verminderen

Uitleg:

Adrenaline (Epinephrine)
Adrenaline is zowel een hormoon als een neurotransmitter. Het behoort tot de vecht/vlucht-reflex. Het versterkt de ademhalingssnelheid, verwijdt de pupillen en verhoogt het hartritme. Een sterke dosis brengt het lichaam in de hoogste staat van paraatheid. Adrenaline speelt ook een belangrijke rol bij het enthousiast reageren op een uitdaging, bijvoorbeeld in de werksfeer. Maar een teveel aan adrenaline in het normale leven leidt vooral tot onrust en paranoia.

CRF (Cortical Releasing Factor)
CRF wordt wel de depressiepeptide genoemd, omdat hersenanalyses bij zelfmoordenaars aantonen dat de concentraties aan CRF tot tienmaal hoger liggen. Een hoge concentratie aan CRF verhoogt de hoeveelheid steroïden in het bloed, die stress veroorzaken.

Dopamine
Dopamine speelt een rol bij het bewegen, bij schizofrenie, bij de ziekte van Parkinson en wordt ook aangetroffen in het oog en in het neuronennetwerk vanuit de neus. Daarnaast is het een belangrijke neurotransmitter tussen de hersenen en de hypofyse, een klier ter grootte van een erwt die aan een steeltje onderaan de hersenen hangt. De hypofyse produceert dan weer hormonen die belangrijk zijn voor de groei, de seksuele ontwikkeling en andere lichaamsfuncties. Bij angst worden grote hoeveelheden dopamine afgescheiden die zorgen voor een fixatie op de bron van de vrees en het klaarmaken van de spieren voor een snelle reactie. In die zin reguleert dopamine de wildere effecten van andere stimulerende peptiden zoals adrenaline en noradrenaline, door alertheid met concentratie te verbinden. Vitamine B6 en magnesium zijn essentieel voor de aanmaak van dopamine. Het zoetmiddel Aspartaam zou de concentraties dopamine verlagen, roken zou de concentraties verhogen.

Endorfine (Encephaline)
Endorfine zijn lichaamseigen morfine, die als neurotransmitter fungeren. Ze werken in de eerste plaats pijn-onderdrukkend, maar zorgen ook voor een gevoel van geluk of euforie. Bij een orgasme wordt het lichaam overspoelt met endorfine. Ook de roesachtige toestand die kan ontstaan na een sterke fysieke inspanning wordt gedeeltelijk veroorzaakt door het vrijkomen van endorfine. Opium en heroïne werken op dezelfde receptoren in als endorfine. De smaakervaring bij suikers, vetten en ook chocolade produceert endorfine in het lichaam. Ook liefde tussen mensen verhoogt de hoeveelheid endorfine.

Fenylethylamine
Fenylethylamine wordt ook wel de liefdespeptide genoemd, omdat we er grote hoeveelheden van produceren wanneer we verliefd zijn. Het maakt ons een beetje vrolijk tot euforisch. Fenylethylamine hoort bij verliefdheid zoals endorfine bij liefde hoort. Het zou ook een bestanddeel vormen van chocolade, kaas en rode wijn. In te hoge concentraties leidt het tot zenuwachtigheid en paranoia, zoals deze overigens ook bij verliefden voorkomen : zwetende handpalmen, snelle ademhaling, hartkloppingen,... Fenylethylamine is familie van amfetamine. Een gebrek aan fenylethylamine vormt een belangrijke factor bij depressie.

Gamma-Aminoboterzuur (GABA)
Gaba fungeert vooral als remmende neurotransmitter. Zowel epilepsie als rusteloosheid kunnen worden behandeld met GABA. Valium verandert de verbinding van GABA zodat de remmende werking wordt versterkt.

Glycine
Glycine is een neurotransmitter die de spieren relaxeert.

Noradrenaline (nordepinefrine)
Noradrenaline heeft een sterk opwekkende werking en in vergelijk tot adrenaline leidt het eerder tot agressie dan tot angst. Drugs als amfetamine en cocaïne verhogen de hoeveelheid noradrenaline, de eerste door het stimuleren van de productie ervan, de tweede door het belemmeren van de afbraak. Ze veroorzaken daarmee een alerte, hyperactieve toestand. Noradrenaline speelt ook een rol bij het omgaan met pijn en bij seksueel gedrag. Noradrenaline wordt gevormd door de stof dopamine, die zelf ook een neurotransmitter is. Cafeïne uit koffie, theobromine uit cacao, theophylline uit thee behoren allen tot de familie van de methylxanthines, die de receptoren voor noradrenaline versterken en aldus een opwekkend effect teweeg brengen. Depressieve mensen hebben te weinig noradrenaline, euforische mensen een teveel. Reboxetine, adrafinil en modafinil zijn allen geneesmiddelen die de heropname van noradrenaline bij depressieve mensen verlagen. Een normaal niveau aan noradrenaline geeft een normaal opgewekt, alert gevoel, net als bij dopamine.

Oxytocine
Oxytocine kom vrij tijdens het liefdesspel en zorgt achteraf voor gevoelens van voldaanheid en binding. "Knuffelbeesten" of mensen met een sterke nood aan lichamelijk contact, hebben dikwijls een laag oxytocine-niveau.

Progesteron
Progesteron is het "moederhormoon" dat gevoelens van rust, liefde en bescherming produceert. Zowel de ovulatie, de zwangerschap als de borstvoeding stimuleren in hoge mate de productie van dit hormoon. Als medicijn zou het ook vrouwen in de menopauze kunnen helpen. Het verhoogt ook de hoeveelheid dopamine en fenylethylamine.

Serotonine
Serotonine beïnvloedt zeer vele gebieden in lichaam en geest. Via de hypothalamus heeft het te maken met seks, temperatuur, honger en dorst. Via de amygdala beïnvloedt serotonine in belangrijke mate onze emoties. Onder invloed van een serotonine-onderdrukkende stof voelen we pijn bijzonder hevig. Omgekeerd wordt pijn door injectie van serotonine in het ruggenmerg sterk onderdrukt. De werking van het antidepressivum Prozac berust op een verhoging van de hoeveelheid beschikbare serotonine door het afremmen van de reabsorptie. Het geeft een ontspannen gevoel en kan als dusdanig ook slaapverwekkend zijn. Hetzelfde geldt voor de drug Ecstasy, dat een explosieve serotonine afgifte veroorzaakt. LSD verbindt zich met een receptor die bedoeld is voor serotonine en verhindert zo het effect ervan. Het lichaam heeft de essentiële voedingsstof tryptofaan nodig om serotonine aan te maken, zodat te weinig eten kan leiden tot depressiviteit als gevolg van een serotoninegebrek. Serotonine is ook verbonden aan migraine. Aspartaam, het zoetmiddel gebruikt in vele andere laagcalorische producten, zou de productie van serotonine verminderen en aldus tot depressie leiden. Te hoge concentraties aan serotonine kan tot rusteloosheid en concentratieproblemen leiden.